Thursday 14 June 2018

Τα τρία είδη χελώνων της Κύπρου (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 30/5/2018


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 30/5/2018


http://politis.com.cy/article/ta-tria-idi-chelonon-tis-kiprou

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Στην Κύπρο συναντάμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών από τα οποία τα 11 είδη είναι σαύρες, δύο είδη θαλάσσιες χελώνες, μία χελώνα γλυκού νερού και οκτώ είδη φιδιών.

Στον πλανήτη μας συναντάμε 365 είδη χελωνών τις οποίες συναντάμε σε όλες τις ηπείρους και η παρουσία τους στον πλανήτη χρονολογείται πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια.

Οι χελώνες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, τις θαλάσσιες χελώνες (sea turtle), τις χελώνες της ξηράς (tortoise) και τις χελώνες γλυκού νερού (terrapin).

Σε όλες τις θάλασσες του κόσμου συναντάμε επτά είδη θαλάσσιων χελωνών εκ των οποίων τα δύο είδη τα συναντάμε και στην Κύπρο, όπου και αναπαράγονται. Οι χελώνες αυτές είναι η Green sea turtle (Chelonia mydas) πράσινη χελώνα και η Loggerhead sea turtle (Caretta caretta) καρέτα. 


Loggerhead sea turtle (Caretta caretta), Καρέτα καρέτα.

Η πράσινη χελώνα είναι μια μεγάλου μεγέθους χελώνα η οποία φτάνει το μήκος των 110 πόντων, μπορεί επίσης να φτάσει τα 160 κιλά και να ζήσει πέραν των 80 χρόνων. Πρόκειται για παμφάγα χελώνα που τρέφεται κυρίως με θαλάσσια φυτά αλλά και με άλλα θαλάσσια ζωικά είδη όταν είναι σε νεαρή ηλικία. Μπορεί να γεννήσει πέραν των 100 αβγών.

Η καρέτα είναι και αυτή μεγάλου μεγέθους χελώνα, όμως μικρότερη από την πράσινη χελώνα με μήκος περίπου 80 πόντους. Μπορούν να γεννήσουν πέραν των 70 αβγών. Ο πληθυσμός της καρέτας είναι σε πολύ πιο καλή κατάσταση από τον πληθυσμό της πράσινης χελώνας.


Και τα δύο είδη γεννούν μέσα σε τρύπες στην άμμο που οι ίδιες ανοίγουν και μετά τη γέννηση των αβγών τα σκεπάζουν με άμμο. Η επώαση διαρκεί σχεδόν δύο μήνες. Η διαδικασία γέννησης των αβγών διαρκεί αρκετά και η επώασή τους γίνεται πάντα τη νύχτα. Και τα δύο είδη κατά την αναπαραγωγική περίοδο γεννούν αρκετές φορές και πάντα στην ίδια παραλία που έχουν γεννηθεί οι ίδιες.

Όπως όλες οι θαλάσσιες χελώνες, ταξιδεύουν πολύ μεγάλες αποστάσεις στους ωκεανούς για αναζήτηση τροφής και για να φτάσουν στους χώρους αναπαραγωγής τους. Τις συναντάμε σε όλους τους τροπικούς και ημιτροπικούς ωκεανούς του κόσμου. Η αναπαραγωγή τους στην Κύπρο ξεκινά κατά τον μήνα Ιούνιο σε μερικές αμμώδεις παραλίες του νησιού μας.

Green sea turtle - Chelonia mydas,  Πράσινη Χελώνα.

Loggerhead sea turtle (Caretta caretta), Καρέτα καρέτα.

Τα θαλάσσια σκάφη

Εχθροί των θαλάσσιων χελωνών είναι τα ατυχήματα με θαλάσσια σκάφη, τα δίχτυα και τα παραγάδια των ψαράδων, καθώς πιάνονται πάνω και πεθαίνουν από ασφυξία ή η σκόπιμη θανάτωση των χελωνών από ψαράδες επειδή τους καταστρέφουν τα δίχτυα. Σε αρκετές χώρες ευτυχώς όχι στην Κύπρο οι άνθρωποι μαζεύουν τα αβγά των χελωνών για τροφή. Οι χελώνες δέχονται σοβαρή ενόχληση στις παραλίες αναπαραγωγής τις νύχτες, καθώς πολλοί τουρίστες αλλά και ντόπιοι πηγαίνουν για να παρακολουθήσουν τις γέννες τους προκαλώντας σοβαρή ενόχληση, αναγκάζοντας πολλές χελώνες να επιστρέψουν φοβισμένες πίσω στη θάλασσα χωρίς να γεννήσουν. Μεγάλο πρόβλημα στα εκκολαπτόμενα χελωνάκια δημιουργούν τα φώτα που τα αποπροσανατολίζουν και αντί να πάνε στη θάλασσα πάνε αλλού ακολουθώντας τα φώτα. Μια φορά στην Αργάκα τα χελωνάκια έφυγαν από την παραλία ακολουθώντας τα φώτα ενός παραλιακού εστιατορίου και βγήκαν στον αυτοκινητόδρομο όπου ο κόσμος τα μάζεψε και τα έριξε πίσω στη θάλασσα, αλλά αυτά βγήκαν από τη θάλασσα ακολουθώντας ξανά τα φώτα. Κατά την περίοδο αναπαραγωγής των χελωνών απαιτείται επιτήρηση τα βράδια ώστε οι παραλίες αυτές να μην είναι ξέφραγα αμπέλια για τον οποιονδήποτε.


Ένας άλλος μεγάλος εχθρός ειδικά στην Κύπρο αποτελεί η αλεπού που αποδεκατίζει αμέτρητα αβγά και χελωνάκια κάθε βράδυ σκάβοντας τις φωλιές, κάτι που έχω δει με τα μάτια μου. Εχθροί για τα μικρά χελωνάκια αποτελούν επίσης αρπαχτικά πουλιά, φίδια και καβούρια που τα αρπάζουν πριν φτάσουν στη θάλασσα. Ακόμα και να τα καταφέρουν να φτάσουν στη θάλασσα έχουν να αντιμετωπίσουν τα αρπαχτικά της θάλασσας. Από τις χιλιάδες χελωνάκια που εκκολάπτονται ελάχιστα επιζούν και ενηλικιώνονται.

Loggerhead sea turtle (Caretta caretta), Καρέτα καρέτα.

Loggerhead sea turtle (Caretta caretta), Καρέτα καρέτα.

Παμφάγο είδος

Η τρίτη χελώνα της Κύπρου είναι η χελώνα του γλυκού νερού Balkan pond turtle or western Caspian turtle (Mauremys rivulata) γραμμωτή νεροχελώνα η ποταμοχελώνα. Πρόκειται για μεσαίου μεγέθους χελώνα που φτάνει σε μήκος μέχρι 30 εκατοστά. Είναι παμφάγο είδος και τρέφεται με ζωικά και φυτικά είδη και γενικά με ό,τι βρει στο νερό. Ζει σε λίμνες και ποταμούς που έχουν νερό όλο τον χρόνο. Γεννά αργά την άνοιξη μέχρι πέντε αβγά σε τρύπες στο χώμα που ανοίγουν οι ίδιες. Οι περιοχές που ζουν στην Κύπρο είναι ελάχιστες και το είδος κινδυνεύει με εξαφάνιση από τον τόπο μας, καθώς λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας πολλοί βιότοποι της χελώνας αυτής έχουν ξηραθεί και έμειναν χωρίς νερό με συνέπεια αυτές να χαθούν για πάντα από βιοτόπους που ζούσαν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Για τη διάσωση του είδους απαιτείται μετακίνηση πληθυσμού από περιοχές που υπάρχουν αρκετές χελώνες, σε περιοχές με νερό όλο τον χρόνο όπως μεγάλα φράγματα ώστε να εξασφαλιστεί και να διαιωνιστεί το είδος.

Western Caspian turtle 3 (Mauremys rivulata), Γραμμωτή Νεροχελώνα.

Μεγάλος κίνδυνος για τη γραμμωτή νεροχελώνα
Αποτελεί το εισβλητικό είδος χελώνας γλυκού νερού Red-eared sliders (Trachemys scripta) που έχει καταγωγή από τις ΗΠΑ και αποτελούσε πριν μερικά χρόνια ένα δημοφιλές κατοικίδιο για την Κύπρο. Το εμπόριο τους από τα καταστήματα κατοικίδιων τώρα έχει απαγορευτεί από την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά πολλοί φέρνουν παράνομα από τα κατεχόμενα, καθώς εκεί το εμπόριο αυτού του είδους επιτρέπεται. Πολλοί είναι αυτοί που βαρέθηκαν τις χελώνες αυτές και θεώρησαν καλό να τις ελευθερώσουν σε λίμνες με αποτέλεσμα τα ζώα αυτά να εγκλιματιστούν και να αρχίζουν να εκτοπίζουν τη δική μας γραμμωτή νεροχελώνα απειλώντας τη με εξαφάνιση. Ένα δημοφιλές σημείο απελευθέρωσης αυτού του χωροστατικού είδους είναι οι δύο λίμνες στην Αθαλάσσα όπου παλιά υπήρχαν οι γραμμωτές νεροχελώνες και τώρα τις έχουν εξαφανίσει.


Η γραμμωτή νεροχελώνα, η πράσινη χελώνα και η καρέτα είναι είδη προτεραιότητας και προστατεύονται με ιδιαίτερη αυστηρή προστασία από Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΚ και από τον Κυπριακό Νόμο 153(Ι)2003 και έχουν κηρυχτεί ως κινδυνεύοντα είδη από την IUCN.

Western Caspian turtle 3 (Mauremys rivulata), Γραμμωτή Νεροχελώνα.

Eισβλητικό είδος χελώνας γλυκού νερού Red-eared sliders (Trachemys scripta).

Western Caspian turtle 3 (Mauremys rivulata), Γραμμωτή Νεροχελώνα.

Western Caspian turtle 3 (Mauremys rivulata), Γραμμωτή Νεροχελώνα.


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.

Πηγή: http://politis.com.cy/article/ta-tria-idi-chelonon-tis-kiprou

Tuesday 15 May 2018

Τι πρέπει να ξέρουμε για τα κυπριακά φίδια (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 8/5/2018


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 8/5/2018

http://politis.com.cy/article/ti-prepi-na-xeroume-gia-ta-kipriaka-fidia-web-tv

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Στην Κύπρο συναντάμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών. 11 είδη σαυρών, δύο είδη θαλάσσιων χελωνών, μία χελώνα γλυκού νερού και οκτώ είδη φιδιών.

Τα φίδια τα συναντάμε από το υψόμετρο της θάλασσας μέχρι τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.

Από τα οκτώ είδη φιδιών της Κύπρου τα τρία είναι δηλητηριώδη αλλά μόνο το ένα είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, η φίνα.

Τους μήνες Απρίλιο και Μάιο τα φίδια είναι πιο ενεργά από όλους τους άλλους μήνες διότι ξυπνούν από τη χειμερία νάρκη αναζητώντας τροφή και ζευγάρωμα. Επίσης η ήπια θερμοκρασία των μηνών αυτών τα βοηθά να κυκλοφορούν περισσότερες ώρες, ενώ τους μήνες με πολύ ψηλές θερμοκρασίες τα φίδια κυκλοφορούν νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα. 


Macrovipera lebetina (blunt-nosed viper),  Φίνα - Οχιά - Κοντονούρα - Κουφή

Εάν συναντήσουμε κάποιο φίδι στους αγρούς δεν χρειάζεται να το σκοτώσουμε ή να πανικοβληθούμε. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να απομακρυνθούμε και να το αφήσουμε στην ησυχία του. Όλα τα φίδια δεν επιτίθενται στον άνθρωπο εκτός εάν νιώσουν ότι απειλείται η ζωή τους. Για να σε δαγκώσουν πρέπει να τα πιάσεις, να τα πατήσεις κατά λάθος ή να τα πλησιάσεις πολύ. Για προστασία από δαγκώματα καλό είναι όταν βρισκόμαστε στους αγρούς να φορούμε ψηλές μπότες και να προσέχουμε πού πατάμε. Όταν κάποιος πλησιάσει πολύ ένα φίδι αυτό παίρνει αμυντική στάση βγάζοντας ένα σύριγμα προειδοποιώντας σε να μην πλησιάσεις άλλο. Συνήθως όμως τα φίδια με τη θέα ενός ανθρώπου τρέπονται σε φυγή. Εάν μας δαγκώσει κάποιο φίδι και δεν ξέρουμε αν είναι δηλητηριώδης μπορούμε να κοιτάξουμε το σημείο του δαγκώματος, εάν το φίδι είναι μη δηλητηριώδης στο μέρος του δαγκώματος θα αφήσει μια κοκκινίλα σε σχήμα ρολογιού και το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να απολυμάνουμε το μέρος του δαγκώματος. Εάν το φίδι που μας δάγκωσε είναι δηλητηριώδης, δηλαδή φίνα, θα δούμε στο σημείο του δαγκώματος μία ή δύο μικρές τρύπες. Σε περίπτωση δαγκώματος από φίνα δεν πανικοβαλλόμαστε και με ήρεμες κινήσεις για να μην δώσουμε την ευκαιρία στο δηλητήριο να κυκλοφορήσει στο αίμα, δένουμε το σημείο πάνω από το δάγκωμα όχι πολύ σφικτά για να μην προκαλέσουμε προβλήματα κυκλοφορίας και πάμε στο κοντινότερο νοσοκομείο. Σε όποιο σημείο της Κύπρου και να βρισκόμαστε έχουμε αρκετό χρόνο για να μεταβούμε στο κοντινότερο νοσοκομείο.

Malpolon insignitus, Σαΐττα - Σαπίτης

Σε περίπτωση που θα δούμε κάποιο φίδι στην αυλή μας ή  ακόμα μέσα στο σπίτι μας δεν χρειάζεται πανικός, εάν το φίδι είναι μη δηλητηριώδης και το δούμε στην αυλή του σπιτιού μας αν το αγνοήσουμε θα φύγει από μόνο του. Τα φίδια που βρίσκονται σε κατοικημένες περιοχές μπαίνουν από αυλή σε αυλή αναζητώντας τροφή. Εάν το φίδι μπει μέσα στο σπίτι πρέπει να ειδοποιήσουμε την Πυροσβεστική Υπηρεσία η οποία έχει τα τηλέφωνα ιδιωτών που αναλαμβάνουν την απομάκρυνση των φιδιών. Τα φίδια σπάνια μπαίνουν μέσα στα σπίτια. Μπαίνουν κάποτε μέσα στα σπίτια σε περίπτωση ψηλών θερμοκρασιών αναζητώντας δροσιά ή όταν το φίδι φοβηθεί με τη θέα κάποιου ανθρώπου μπορεί όταν βρει πόρτα ανοικτή να μπει μέσα.

Για να αποτρέψουμε τα φίδια να μπαίνουν στις αυλές μας πρέπει να τις διατηρούμε καθαρές, δηλαδή να μην έχουμε άχρηστα πράγματα όπως στοίβες από πέτρες, ξύλα, χόρτα ή άλλα αντικείμενα όπου μπορούν να βρουν καταφύγιο τα ερπετά ή τα τρωκτικά. Επίσης όταν έχουμε υποστατικά με κοτόπουλα ή άλλα ζώα και πουλιά λόγω των τροφών προσελκύονται τρωκτικά που με τη σειρά τους προσελκύουν τα φίδια, επειδή τα τρωκτικά αποτελούν τροφή για τα φίδια.

Hemorrhois nummifer (Coin Snake ),  Δρόπης

Όλα τα φίδια της Κύπρου είναι προστατευόμενα από ευρωπαϊκές και κυπριακές νομοθεσίες, αλλά ο νόμος αυτός δεν εφαρμόζεται, αφού συχνά βλέπουμε στο διαδίκτυο πολλούς να ποζάρουν με σκοτωμένα φίδια (που οι ίδιοι σκότωσαν) σαν ήρωες χωρίς καμία συνέπεια.

Όλα τα ζωντανά έχουν τον σκοπό και τον ρόλο τους. Χωρίς τα φίδια θα γεμίζαμε τρωκτικά και οι ζημιές στον άνθρωπο θα ήταν ανυπολόγιστες.

Γενικά στην Κύπρο υπάρχει πολύ μεγάλη φοβία για τα φίδια με αποτέλεσμα να τα σκοτώνουν όπου τα συναντούν. Φυσικά για αυτό ευθύνονται πολλοί παράλογοι και αναληθείς μύθοι που κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά.

 Τα οκτώ είδη φιδιών που έχουμε στην Κύπρο είναι:
1. Macrovipera lebetina (blunt-nosed viper) φίνα-οχιά

 Το μοναδικό επικίνδυνο για τον άνθρωπο.

Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.


2. Malpolon insignitus (Geoffroy in Savigny, 1827) σαΐττα-σαπίτης

Οπισθόγλυφο -φέρει δηλητήριο στα πίσω δόντια- ακίνδυνο για τον άνθρωπο

Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.


3. Cyprus Whip Snake - Hierophis cypriensis (Schätti, 1985) κυπριακό φίδι

Σε δασικές περιοχές του Τροόδους αλλά φαίνεται πως έχει πιο ευρεία εξάπλωση.

Ενδημικό είδος της Κύπρου. Δηλαδή ζει στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο.


4. Grass snake - Natrix natrix cypriaca (Linnaeus, 1758) νερόφιδο

Ενδημικό υποείδος της Κύπρου.

Είδος που απειλείται με εξαφάνιση, το συναντάμε στη λίμνη Παραλίμνιου και σε μια μικρή περιοχή στους πρόποδες του Τροόδους.

5. European cat snake (Telescopus fallax) (Fleischmann, 1831) ξυλόδροπης, αγιόφιδο

Οπισθόγλυφο -φέρει δηλητήριο στα πίσω δόντια- ακίνδυνο για τον άνθρωπο

Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.



6 Black Whip Snake (Dolichophis jugularis) - θερκό-μαύρο φίδι

Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.


7. Hemorrhois nummifer (Coin Snake ) (Reus, 1833) δρόπης

Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.

8. Typhlops vermicularis (Merrem, 1799) τυφλίνος - ανήλιος

Τυφλό φίδι που ζει κάτω από πέτρες και το χώμα και τρέφεται με αβγά μυρμηγκιών.

Το συναντάμε κυρίως σε πεδινές περιοχές.

Typhlops vermicularis, Τυφλίνος - Ανήλιος

Grass snake - Natrix natrix cypriaca - Νερόφιδο

Black Whip Snake (Dolichophis jugularis), Θερκό - Μαύρο φίδι

Cyprus Whip Snake - Hierophis cypriensis Κυπριακό φίδι
European cat snake (Telescopus fallax) Ξυλόδροπης, Αγιόφιδο



ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.

Πηγή: http://politis.com.cy/article/ti-prepi-na-xeroume-gia-ta-kipriaka-fidia-web-tv

Monday 14 May 2018

Οι 11 σαύρες της Κύπρου (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 21/2/2018


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 21.2.2018


http://politis.com.cy/article/i-11-savres-tis-kiprou-web-tv

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Οι σαύρες ανήκουν στα ερπετά και σε ολόκληρο τον πλανήτη συναντούμε πέρα από 6.000 διαφορετικά είδη. Τις συναντούμε σε όλο τον κόσμο εκτός από την ανταρτική.

Στην Κύπρο συναντούμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών εκ των οποίων τα 8 είναι φίδια, τα 3 είναι χελώνες και τα 11 είναι σαύρες. Και τα 11 είδη σαυρών που συναντούμε στον τόπο μας είναι εντελώς ακίνδυνες για τον άνθρωπο και τις συναντούμε, από το υψόμετρο της θάλασσας μέχρι τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους. Όλες οι σαύρες της Κύπρου είναι προστατευόμενες από τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα ΙΙI), αλλά και από κυπριακές νομοθεσίες.



Από το περιβάλλον

Όλες οι σαύρες είναι ενεργές από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο λόγω του ότι όλα τα ερπετά είναι ψυχρόαιμα, δηλαδή δεν έχουν δική τους θερμοκρασία σώματος, όπως τα θηλαστικά ή τα πουλιά και παίρνουν τη θερμότητά τους από το περιβάλλον το οποίο τους χρειάζεται για να είναι ενεργά. Τον χειμώνα πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Στην Κύπρο λόγω όμως του ήπιου χειμώνα που έχουμε μπορούμε να συναντήσουμε σαύρες ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα όταν έχει ηλιόλουστη μέρα και μπορούμε να τις δούμε να λιάζονται πάνω σε πέτρες απορροφώντας τη θερμότητα του χειμωνιάτικου ηλίου. 



Οι σαύρες είναι πολύ ωφέλιμες για τη γεωργία, καθώς ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους αποτελείται από έντομα που προκαλούν ανυπολόγιστες ζημιές στον άνθρωπο, όπως οι ακρίδες και κρατούν τις ισορροπίες της φύσης. Όλες σχεδόν οι σαύρες ζευγαρώνουν τέλος της άνοιξης, αρχές καλοκαιριού και γεννούν τα αβγά τους στα μέσα του καλοκαιριού τα οποία εκκολάπτονται το φθινόπωρο. Μόνο ο χαμαιλέοντας γεννά το φθινόπωρο και τα αβγά του εκκολάπτονται τον επόμενο χρόνο την άνοιξη. Όλες οι σαύρες που έχουμε στην Κύπρο γεννούν αβγά χρώματος άσπρου, εκτός από μια που γεννά ζωντανά μικρά και είναι ο Chalcides ocellatus (βυζάστρα). Ο τρόπος που εναποθέτουν τα αβγά τους παραλλάσσει από είδος σε είδος, μερικά είδη όπως οι μισιαροί εναποθέτουν τα αβγά τους σε σχισμές στη γη, σε τρύπες, κάτω από πέτρες και άλλα αντικείμενα. Άλλα είδη όπως ο κουρκουτάς και ο χαμαιλέοντας θάβουν τα αβγά τους στο έδαφος.

Bridled mabuya- Trachylepis vittata  Μαμπούγια η ταινιωτή

Budak's snake-eyed skink - Ablepharus budaki Αβλέφαρος

Μερικά είδη γεννούν αβγά με τσόφλι όπως και τα πουλιά, ενώ άλλα είδη όπως ο χαμαιλέοντας και ο κουρκουτάς δεν γεννούν αβγά με τσόφλι, αλλά μόνο με μεμβράνη όπως και τα φίδια. Τα αβγά δεν επωάζονται από τους γονείς όπως τα πουλιά αλλά εκκολάπτονται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Μετά τη γέννηση των αβγών η μητέρα συνεχίζει τον δρόμο της και δεν έχει πλέον καμία επαφή με τα αβγά και τα μικρά. Τα μικρά μετά την εκκόλαψη είναι ικανά να επιβιώνουν και να τρέφονται μόνα τους.
Common chameleon or Mediterranean chameleon (Chamaeleo chamaeleon) Χαμαιλέων

Mόνο στην Κύπρο

Μερικά είδη όπως οι μισιαροί, η βυζάστρα και ο ευμήκης είναι νυκτόβια είδη και δραστηριοποιούνται τη νύχτα αλλά κάποτε μπορούμε να τα δούμε και τη μέρα. Μπορούμε να δούμε τους μισιαρούς να κυνηγούν τα βράδια κοντά σε φώτα τα οποία προσελκύουν ιπτάμενα έντομα, κυρίως νυχτοπεταλούδες.

Ο ευμήκης αποτελεί τη μεγαλύτερη αλλά και πιο σπάνια σαύρα από όλες τις σαύρες που έχουμε στην Κύπρο και μπορεί να φτάσει σε μήκος μέχρι και 50 πόντους.

Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους

Kotschy's gecko - Mediodactylus kotschyi  Μισιαρός

Mediterranean house gecko - Hemidactylus turcicus  Μισιαρός

Η Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους αποτελεί ενδημικό είδος της Κύπρου, δηλαδή υπάρχει μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Ονομάζεται σαύρα του Τροόδους από όπου πήρε και το όνομά της, αλλά τη συναντούμε παντού σε ολόκληρη την Κύπρο.

Ο χαμαιλέοντας έχει την ικανότητα να αλλάζει χρώμα ανάλογα με τον περιβάλλον του για σκοπούς καμουφλάζ, επίσης χρώμα αλλάζει και όταν αλλάζει η διάθεσή του. Αυτή είναι η μόνη του άμυνα προς τους θηρευτές του, καθώς είναι η πιο αργή σαύρα που έχουμε και δεν μπορεί να τρέξει γρήγορα.

Όλες οι σαύρες τρέφονται με έντομα, αράχνες, ενώ μερικά είδη τρέφονται και με μικρά σαλιγκάρια και με διάφορα φυτικά είδη. Μερικά είδη τρέφονται και με άλλα είδη σαυρών, αλλά παρουσιάζουν και κανιβαλισμό δηλαδή τρώνε και σαύρες του δικού τους είδους όπως η σαύρα του Τροόδους.

Ocellated skink - Chalcides ocellatus - Βυζάστρα

Schneider's skink - Eumeces schneideri -Ευμήκης ο στικτός

Μερικά είδη όπως οι μισιαροί όταν κυνηγιόνται από θηρευτές, όπως φίδια, μπορούν να αποκόψουν την ουρά τους για να γλυτώσουν, συγκεκριμένα αποκόπτουν την ουρά τους και η ουρά αν και κομμένη συνεχίζει να κινείται αποσπώντας την προσοχή του θηρευτή και έτσι δίνεται η ευκαιρία στη σαύρα να ξεφύγει. Όλες σχεδόν οι σαύρες έχουν αναγέννηση και η κομμένη ουρά τους μεγαλώνει ξανά.

Ο αβλέφαρος και η βυζάστρα έχουν πάρα πολύ μικρά ατροφικά πόδια και οι κινήσεις τους μοιάζουν περισσότερο με φίδι, έτσι πολλοί όταν τις δουν τις περνούν για μικρά φίδια και πανικοβάλλονται.

Schreiber's fringe-fingered lizard - Acanthodactylus schreiberi Ακανθοδάκτυλος - Αμμόσαυρα

Sling Tailed Agama - Stellagama stellio  Κουρκουτάς

Snake-eyed lizard - Ophisops elegans - Αλιζαύρα

Οι εχθροί που αντιμετωπίζουν οι σαύρες είναι τα αρπαχτικά πουλιά, τα φίδια, οι αλεπούδες, οι σκαντζόχοιροι, οι γάτες και φυσικά ο άνθρωπος με διάφορες ενέργειες, όπως οι ψεκασμοί, οι οποίοι έχουν αποτέλεσμα την έλλειψη τροφής των ζώων αυτών καθώς και η καταστροφή των βιοτόπων. Επίσης οι άνθρωποι συνήθως όπου τις δουν τις σκοτώνουν διότι πιστεύουν διάφορους ανυπόστατους μύθους που κυκλοφορούν. Ένας μύθος που κυκλοφορεί λέει ότι ο χαμαιλέοντας δαγκώνει τις μύτες και αν σου δαγκώσει τη μύτη για να σε αφήσει πρέπει να ανέβει ο γάιδαρος πάνω στον φούρνο, δηλαδή ποτέ και για αυτό τον χαμαιλέοντα τον λένε και δακανομούτα. Ένας άλλος μύθος λέει ότι ο ευμήκης και η βυζάστρα πάνε τη νύχτα στις μάντρες και πίνουν γάλα βυζαίνοντας τα αιγοπρόβατα εξ ου και το όνομα βυζάστρα. Όλοι αυτοί οι γελοίοι μύθοι που αφορούν όχι μόνο τις σαύρες άλλα και άλλα πολλά είδη του τόπου μας, κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά και πραγματικά οι άνθρωποι τους πιστεύουν και σκοτώνουν τα ζώα. Στην ουσία όλοι αυτοί οι μύθοι δρουν εναντίον της βιοποικιλότητας του τόπου μας.

Τα 11 είδη σαυρών που συναντούμε στην Κύπρο είναι

1)      Budak's snake-eyed skink - Ablepharus budaki Αβλέφαρος 2) Bridled mabuyaTrachylepis vittata  Μαμπούγια η ταινιωτή 3) Common chameleon or Mediterranean chameleon (Chamaeleo chamaeleon) Χαμαιλέων 4) Kotschy's gecko - Mediodactylus kotschyi  Μισιαρός 5) Mediterranean house gecko - Hemidactylus turcicus  Μισιαρός 6) Ocellated skink - Chalcides ocellatus – Βυζάστρα 7) Schneider's skink - Eumeces schneideri - Ευμήκης ο στικτός 8) Schreiber's fringe-fingered lizard - Acanthodactylus schreiberi - Ακανθοδάκτυλος – Αμμόσαυρα 9) Sling Tailed Agama - Stellagama stellio  Κουρκουτάς 10) Snake-eyed lizard - Ophisops elegans – Αλιζαύρα 11) Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους.

Πηγή: http://politis.com.cy/article/i-11-savres-tis-kiprou-web-tv




ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.

Πηγή: http://politis.com.cy/article/i-11-savres-tis-kiprou-web-tv

Monday 7 May 2018

Ζευγάρωμα φίνων ή μάχη επικράτησης; [βίντεο] - City Free press - Sigmalive 7/5/2018

Ζευγάρωμα φίνων ή μάχη επικράτησης; [βίντεο]


Πριν από μερικές ώρες έχει αναρτηθεί στο Facebook ένα βίντεο που τραβήχτηκε στο Δάσος της Πάφου και το οποίο παρουσιάζει δύο φίνες να «χορεύουν» τυλιγμένες η μια πάνω στην άλλη.
Φωτογραφίες: Έλενα Παπαδοπούλου
Η εικόνα στο βίντεο που ανήρτησε η Έλενα Παπαδοπούλου στη σελίδα «Biodiversity of Cyprus - Βιοποικιλότητα Κύπρου» είναι πραγματικά εντυπωσιακή, πλην όμως υπάρχει μία σύγχυση σε σχέση με το τι κάνουν οι δύο οχιές.
Αν, δηλαδή, ερωτοτροπούν ή αν πρόκειται για μάχη μεταξύ αρσενικών και για ποιο λόγο «τσακώνονται».
Μια απορία που προκύπτει συχνά σε αντίστοιχα βίντεο, με τα σχόλια να είναι διχασμένα.
Για να μας κατατοπίσει σχετικά, συμβουλευτήκαμε τον Γιώργο Κωνσταντίνου, Πρόεδρο του Συνδέσμου Προστασίας Φυσικής Κληρονομιάς και Βιοποικιλότητας της Κύπρου.
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνου, αυτό που βλέπουμε είναι μια μάχη μεταξύ αρσενικών για εδαφική επικράτηση. Το ένα μπήκε στην περιοχή του άλλου.
Σε ερώτησή μας κατά πόσο θα παλέψουν μέχρι τελικής πτώσης, η απάντηση είναι πως «δεν κάνει κατ’ ανάγκη κακό το ένα στο άλλο σε αυτή τη φάση, δεν θα πρέπει να σκοτωθεί το ένα φίδι».

Και πώς διαφέρει το ζευγάρωμα δύο φίνων σε σχέση με αυτό που βλέπουμε;
«Στο ζευγάρωμα τα φίδια είναι ακίνητα και ενωμένα, το ένα δίπλα στο άλλο» διευκρινίζει ο κ. Κωνσταντίνου.


Πάτησε στην παρακάτω φωτογραφία για να δεις το σχετικό βίντεο:

Thursday 22 February 2018

Οι 11 σαύρες της Κύπρου (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 18/2/2018


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 18.2.2018


http://politis.com.cy/article/i-11-savres-tis-kiprou-web-tv

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Οι σαύρες ανήκουν στα ερπετά και σε ολόκληρο τον πλανήτη συναντούμε πέρα από 6.000 διαφορετικά είδη. Τις συναντούμε σε όλο τον κόσμο εκτός από την ανταρτική.

Στην Κύπρο συναντούμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών εκ των οποίων τα 8 είναι φίδια, τα 3 είναι χελώνες και τα 11 είναι σαύρες. Και τα 11 είδη σαυρών που συναντούμε στον τόπο μας είναι εντελώς ακίνδυνες για τον άνθρωπο και τις συναντούμε, από το υψόμετρο της θάλασσας μέχρι τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους. Όλες οι σαύρες της Κύπρου είναι προστατευόμενες από τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα ΙΙI), αλλά και από κυπριακές νομοθεσίες.



Από το περιβάλλον

Όλες οι σαύρες είναι ενεργές από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο λόγω του ότι όλα τα ερπετά είναι ψυχρόαιμα, δηλαδή δεν έχουν δική τους θερμοκρασία σώματος, όπως τα θηλαστικά ή τα πουλιά και παίρνουν τη θερμότητά τους από το περιβάλλον το οποίο τους χρειάζεται για να είναι ενεργά. Τον χειμώνα πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Στην Κύπρο λόγω όμως του ήπιου χειμώνα που έχουμε μπορούμε να συναντήσουμε σαύρες ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα όταν έχει ηλιόλουστη μέρα και μπορούμε να τις δούμε να λιάζονται πάνω σε πέτρες απορροφώντας τη θερμότητα του χειμωνιάτικου ηλίου. 



Οι σαύρες είναι πολύ ωφέλιμες για τη γεωργία, καθώς ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους αποτελείται από έντομα που προκαλούν ανυπολόγιστες ζημιές στον άνθρωπο, όπως οι ακρίδες και κρατούν τις ισορροπίες της φύσης. Όλες σχεδόν οι σαύρες ζευγαρώνουν τέλος της άνοιξης, αρχές καλοκαιριού και γεννούν τα αβγά τους στα μέσα του καλοκαιριού τα οποία εκκολάπτονται το φθινόπωρο. Μόνο ο χαμαιλέοντας γεννά το φθινόπωρο και τα αβγά του εκκολάπτονται τον επόμενο χρόνο την άνοιξη. Όλες οι σαύρες που έχουμε στην Κύπρο γεννούν αβγά χρώματος άσπρου, εκτός από μια που γεννά ζωντανά μικρά και είναι ο Chalcides ocellatus (βυζάστρα). Ο τρόπος που εναποθέτουν τα αβγά τους παραλλάσσει από είδος σε είδος, μερικά είδη όπως οι μισιαροί εναποθέτουν τα αβγά τους σε σχισμές στη γη, σε τρύπες, κάτω από πέτρες και άλλα αντικείμενα. Άλλα είδη όπως ο κουρκουτάς και ο χαμαιλέοντας θάβουν τα αβγά τους στο έδαφος. 
Bridled mabuya- Trachylepis vittata  Μαμπούγια η ταινιωτή 

Budak's snake-eyed skink - Ablepharus budaki Αβλέφαρος 

Μερικά είδη γεννούν αβγά με τσόφλι όπως και τα πουλιά, ενώ άλλα είδη όπως ο χαμαιλέοντας και ο κουρκουτάς δεν γεννούν αβγά με τσόφλι, αλλά μόνο με μεμβράνη όπως και τα φίδια. Τα αβγά δεν επωάζονται από τους γονείς όπως τα πουλιά αλλά εκκολάπτονται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Μετά τη γέννηση των αβγών η μητέρα συνεχίζει τον δρόμο της και δεν έχει πλέον καμία επαφή με τα αβγά και τα μικρά. Τα μικρά μετά την εκκόλαψη είναι ικανά να επιβιώνουν και να τρέφονται μόνα τους. 


Common chameleon or Mediterranean chameleon (Chamaeleo chamaeleon) Χαμαιλέων 



Mόνο στην Κύπρο

Μερικά είδη όπως οι μισιαροί, η βυζάστρα και ο ευμήκης είναι νυκτόβια είδη και δραστηριοποιούνται τη νύχτα αλλά κάποτε μπορούμε να τα δούμε και τη μέρα. Μπορούμε να δούμε τους μισιαρούς να κυνηγούν τα βράδια κοντά σε φώτα τα οποία προσελκύουν ιπτάμενα έντομα, κυρίως νυχτοπεταλούδες.

Ο ευμήκης αποτελεί τη μεγαλύτερη αλλά και πιο σπάνια σαύρα από όλες τις σαύρες που έχουμε στην Κύπρο και μπορεί να φτάσει σε μήκος μέχρι και 50 πόντους. 

Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους 

Kotschy's gecko - Mediodactylus kotschyi  Μισιαρός 


Mediterranean house gecko - Hemidactylus turcicus  Μισιαρός 

Η Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους αποτελεί ενδημικό είδος της Κύπρου, δηλαδή υπάρχει μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Ονομάζεται σαύρα του Τροόδους από όπου πήρε και το όνομά της, αλλά τη συναντούμε παντού σε ολόκληρη την Κύπρο. 

Ο χαμαιλέοντας έχει την ικανότητα να αλλάζει χρώμα ανάλογα με τον περιβάλλον του για σκοπούς καμουφλάζ, επίσης χρώμα αλλάζει και όταν αλλάζει η διάθεσή του. Αυτή είναι η μόνη του άμυνα προς τους θηρευτές του, καθώς είναι η πιο αργή σαύρα που έχουμε και δεν μπορεί να τρέξει γρήγορα.

Όλες οι σαύρες τρέφονται με έντομα, αράχνες, ενώ μερικά είδη τρέφονται και με μικρά σαλιγκάρια και με διάφορα φυτικά είδη. Μερικά είδη τρέφονται και με άλλα είδη σαυρών, αλλά παρουσιάζουν και κανιβαλισμό δηλαδή τρώνε και σαύρες του δικού τους είδους όπως η σαύρα του Τροόδους. 

Ocellated skink - Chalcides ocellatus - Βυζάστρα 

Schneider's skink - Eumeces schneideri -Ευμήκης ο στικτός 

Μερικά είδη όπως οι μισιαροί όταν κυνηγιόνται από θηρευτές, όπως φίδια, μπορούν να αποκόψουν την ουρά τους για να γλυτώσουν, συγκεκριμένα αποκόπτουν την ουρά τους και η ουρά αν και κομμένη συνεχίζει να κινείται αποσπώντας την προσοχή του θηρευτή και έτσι δίνεται η ευκαιρία στη σαύρα να ξεφύγει. Όλες σχεδόν οι σαύρες έχουν αναγέννηση και η κομμένη ουρά τους μεγαλώνει ξανά.

Ο αβλέφαρος και η βυζάστρα έχουν πάρα πολύ μικρά ατροφικά πόδια και οι κινήσεις τους μοιάζουν περισσότερο με φίδι, έτσι πολλοί όταν τις δουν τις περνούν για μικρά φίδια και πανικοβάλλονται. 


Schreiber's fringe-fingered lizard - Acanthodactylus schreiberi Ακανθοδάκτυλος - Αμμόσαυρα 

Sling Tailed Agama - Stellagama stellio  Κουρκουτάς 


Τα 11 είδη σαυρών που συναντούμε στην Κύπρο είναι:
Budak's snake-eyed skink - Ablepharus budaki Αβλέφαρος
Bridled mabuya- Trachylepis vittata Μαμπούγια η ταινιωτή
Common chameleon or Mediterranean chameleon (Chamaeleo chamaeleon) Χαμαιλέων
Kotschy's gecko - Mediodactylus kotschyi Μισιαρός
Mediterranean house gecko - Hemidactylus turcicus Μισιαρός
Ocellated skink - Chalcides ocellatus – Βυζάστρα
Schneider's skink - Eumeces schneideri - Ευμήκης ο στικτός
Schreiber's fringe-fingered lizard - Acanthodactylus schreiberi - Ακανθοδάκτυλος - Αμμόσαυρα
Sling Tailed Agama - Stellagama stellio Κουρκουτάς
Snake-eyed lizard - Ophisops elegans – Αλιζαύρα
Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους.


Bridled mabuya- Trachylepis vittata  Μαμπούγια η ταινιωτή 

Οι εχθροί που αντιμετωπίζουν οι σαύρες είναι τα αρπαχτικά πουλιά, τα φίδια, οι αλεπούδες, οι σκαντζόχοιροι, οι γάτες και φυσικά ο άνθρωπος με διάφορες ενέργειες, όπως οι ψεκασμοί, οι οποίοι έχουν αποτέλεσμα την έλλειψη τροφής των ζώων αυτών καθώς και η καταστροφή των βιοτόπων. Επίσης οι άνθρωποι συνήθως όπου τις δουν τις σκοτώνουν διότι πιστεύουν διάφορους ανυπόστατους μύθους που κυκλοφορούν. Ένας μύθος που κυκλοφορεί λέει ότι ο χαμαιλέοντας δαγκώνει τις μύτες και αν σου δαγκώσει τη μύτη για να σε αφήσει πρέπει να ανέβει ο γάιδαρος πάνω στον φούρνο, δηλαδή ποτέ και για αυτό τον χαμαιλέοντα τον λένε και δακανομούτα. Ένας άλλος μύθος λέει ότι ο ευμήκης και η βυζάστρα πάνε τη νύχτα στις μάντρες και πίνουν γάλα βυζαίνοντας τα αιγοπρόβατα εξ ου και το όνομα βυζάστρα. Όλοι αυτοί οι γελοίοι μύθοι που αφορούν όχι μόνο τις σαύρες άλλα και άλλα πολλά είδη του τόπου μας, κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά και πραγματικά οι άνθρωποι τους πιστεύουν και σκοτώνουν τα ζώα. Στην ουσία όλοι αυτοί οι μύθοι δρουν εναντίον της βιοποικιλότητας του τόπου μας. 

Πηγή: http://politis.com.cy/article/i-11-savres-tis-kiprou-web-tv


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας. 

Πηγή: http://politis.com.cy/article/ta-apolithomata-tis-kiprou-grafoun-istoria-web-tv