Thursday 19 October 2017

Blunt-nosed viper - Macrovipera lebetina - Φίνα - Οχιά - Κοντονούρα - Κουφί - Cyprus

Φίδια με τον Γιώργο Κωνσταντίνου - Μέρα Μεσημέρι - ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ / ANT1 NEWS 4/5/2017

Εκπομπή στον ASTRA " Φίδια της Κύπρου " Με τον Γιώργο Κωνσταντίνου - 29 06 2017

Απίστευτο: Πολύ πιθανόν νέο σπάνιο είδος φιδιού στην Κύπρο - - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 16/10/2017



ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 16.10.2017

http://politis.com.cy/article/apistefto-poli-pithanon-neo-spanio-idos-fidiou-stin-kipro

Το χρώμα του είναι γκρίζο προς μπεζ και το κεφάλι του μαύρο. Ζει σε πετρώδη εδάφη, κρύβεται κάτω από πέτρες, σε σχισμές και κυρίως ζει μέσα στο χώμα.

Όλα έχουν ξεκινήσει το 2013 όταν ο γνωστός Αυστριακός μόνιμος κάτοικος Κύπρου Snake George, Hans-Jorg Wiedl ειδικός στα ερπετά, είχε ανακοινώσει ότι ανακάλυψε νέο είδος φιδιού για την Κύπρο.
Ο Hans είναι ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου Αμφίβια και Ερπετά της Κύπρου.
Συγκεκριμένα έχει ισχυριστεί ότι βρήκε ένα φίδι στην περιοχή της Πάφου, το οποίο δεν είναι καταγραμμένο στην Κύπρο και δεν έχει αναφερθεί μέχρι τώρα από κανέναν.
Μετά τον ισχυρισμό του, ο λειτουργός του Τμήματος Δασών Χάρης Νικολάου τον επισκέφτηκε για να μάθει περισσότερες πληροφορίες, καθώς και να δει από κοντά το φίδι το οποίο ο Hans-Jorg Wiedl είχε συλλάβει και το είχε στο σπίτι του.
Του έδωσε μερικές πληροφορίες, αλλά όταν ο αρμόδιος λειτουργός θέλησε να πάρει δείγμα DNA για να μπορέσουν να ξεκινήσουν τη διερεύνηση του όλου θέματος, προς μεγάλη του έκπληξη άκουσε τον Hans να του λέει ότι δεν του το επιτρέπει.

Το φίδι που βρήκε ο Hans. Φωτογραφίες Χάρης Νικολάου:


 Μόνο τρεις
Του επέτρεψε όμως να βγάλει τρεις φωτογραφίες του φιδιού τις οποίες σας παρουσιάζω.
Ο Hans ζήτησε μάλιστα και ένα χρηματικό ποσό για να συνεχίσει τις έρευνες του με την ελπίδα να βρει και άλλα όπως είπε, αλλά φυσικά δεν του το έδωσαν.
Ο Hans έχει επίσης εκφράσει παράπονα ότι η κυβέρνηση δεν τον στήριξε, αλλά όμως αυτός είναι που πρώτος αρνήθηκε να δώσει το δείγμα DNA που του ζήτησαν.
Το είδος αυτό του φιδιού ζει σε χώρες της Μέσης Ανατολής και το δείγμα DNA θα βοηθούσε στη σύγκρισή του με αυτά και πολύ πιθανόν να αποτελεί ακόμα ένα ενδημικό είδος της Κύπρου, λόγω της απομόνωσής του στο νησιώτικο περιβάλλον.
Φυσικά σε τέτοιες περιπτώσεις ανεύρεσης νέων ειδών ένα και μόνο δείγμα δεν αποτελεί απόδειξη. Για να αποδειχθεί ότι πρόκειται για νέο είδος πρέπει να γίνει ταυτοποίηση με DNA,να γίνει έρευνα, να ανευρεθούν και αλλά άτομα και μετά να καταχωρηθεί ως νέο είδος.
Το θέμα τότε είχε σχολιαστεί και πολλοί είπαν ότι ο Hans είπε ψέματα για λόγους εντυπωσιασμού και άλλοι είπαν ότι το φίδι ήταν κατοικίδιο κάποιου που το έφερε από το εξωτερικό και του είχε ξεφύγει.
Και για να είμαι ειλικρινής ούτε και εγώ πίστεψα αυτόν τον ισχυρισμό.

Το φίδι που βρήκε ο Hans. Φωτογραφία Χάρης Νικολάου


Δεν έχει δηλητήριο
Το φίδι αυτό ονομάζεται black-headed dwarf snake ή Black-headed ground snake και επιστημονικά Rhynchocalamus barani η αλλιώς Rhynchocalamus melanocephalus, δεν έχει δηλητήριο και ανήκει στην οικογένεια Colubridae, όπως και το κοινό μας θερκό.
Συγκαταλέγεται στην κόκκινη λίστα των προστατευόμενων ειδών (IUCN Red List of Threatened Species), καθώς κινδυνεύει με αφανισμό και θεωρείται εξαιρετικά σπάνιο είδος.
Είναι μικρό σε μέγεθος φίδι και τα ενήλικα δεν ξεπερνούν τους 30 πόντους σε μήκος. Το φίδι που βρήκε ο Hans είχε μήκος περίπου 11 πόντους.
Το χρώμα του είναι γκρίζο προς μπεζ και το κεφάλι του μαύρο.
Ζει σε πετρώδη εδάφη, κρύβεται κάτω από πέτρες, σε σχισμές και κυρίως ζει μέσα στο χώμα, και λόγω του μεγέθους του είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί. Τρέφεται κυρίως με έντομα.
Υπάρχει στη Συρία, Τουρκία, Ισραήλ, Ιορδανία, Αίγυπτο, Ιράν, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Καύκασο και Αρμενία.
Δεν έχει δοθεί άλλη συνέχεια σε αυτό το θέμα μέχρι σήμερα και ο Hans όπως φαίνεται δεν βρήκε δεύτερο δείγμα, μέχρι που στις 4/10/2017 συνέβη κάτι το συνταρακτικό.
Το δεύτερο δείγμα βρέθηκε και ο Hans επιτέλους δικαιώθηκε.
Μου ήρθε μήνυμα στο twitter από κάποιον άγνωστό μου βρετανό τουρίστα, ο οποίος παραθερίζει στην Πάφο με το όνομα Dave nics.
Ο Dave μου έστειλε δύο φωτογραφίες που έδειχναν να κρατά στο χέρι του ένα μικρό φιδάκι και με ρωτούσε αν ξέρω να του πω τι είδος φιδιού είναι.
Προς μεγάλη μου έκπληξη αναγνώρισα το φίδι που βρήκε ο Hans.
Σε διάφορες ερωτήσεις μου ο Dave μου είπε ότι το φίδι είχε πέσει μέσα στην πισίνα και δεν μπορούσε να βγει. Το έβγαλε έξω από το νερό και κρατώντας το στο χέρι του έβγαλε τις δύο φωτογραφίες που βλέπετε και μετά το ελευθέρωσε.
Όταν του εξήγησα πώς έχουν τα πράγματα ο Dave έτρεξε στο σημείο που το άφησε ελεύθερο, αλλά το φίδι δυστυχώς είχε γίνει καπνός.

Το φίδι που βρήκε ο Dave Νics. Φωτογραφίες Dave Νics:


 Η ύπαρξη του σπάνιου αυτού φιδιού
Με τα πιο πάνω γεγονότα είναι σίγουρο πλέον ότι η ύπαρξη του σπάνιου αυτού φιδιού στην Κύπρο είναι γεγονός.
Φυσικά αυτό για να επισημοποιηθεί χρειάζεται χρόνος, και όπως είπα πιο πάνω πρέπει να ανευρεθούν και άλλα δείγματα του φιδιού αυτού, να γίνει ταυτοποίηση DNA, να γίνει μια ολοκληρωμένη έρευνα και μετά να γίνει μια επίσημη ανακοίνωση από τους αρμοδίους που θα ανεβάσει τον αριθμό των φιδιών τις Κύπρου από οκτώ σε εννέα.
Είναι εκπληκτικό ότι ακόμα αναφέρονται νέα είδη χλωρίδας και πανίδας σε ένα νησί όπως η Κύπρος. Νέα είδη εντόμων, φυτών, ερπετών ακόμα και θηλαστικών.
Είναι γνωστό ότι το 2004 έχει ανακαλυφθεί νέο είδος τρωκτικού στην Κύπρο, ο κυπριακός ποντικός (Cypriot mouse - Mus cypriacus) (Cucchi et al., 2006) και μάλιστα είναι ενδημικό είδος της Κύπρου. Αποτελεί δε το πρώτο θηλαστικό ζώο που ανακαλύφθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη εδώ και εκατό χρόνια.
Ενδημικό είδος της Κύπρου σημαίνει ότι το είδος αυτό ζει στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο.
Όλα αυτά αποδεικνύουν και αναδεικνύουν ακόμα μια φορά τη σπάνια και θαυμαστή βιοποικιλότητα που έχουμε στον τόπο μας, η οποία αποτελεί τη φυσική μας κληρονομιά και πρέπει να προστατευτεί ως κόρη οφθαλμού.

 fanigeorge@hotmail.com


Χάρτης εξάπλωσης του φιδιού black-headed dwarf snake.

Κινηματογραφώντας την κυπριακή οχιά (φίνα) - Εφημερίδα πολίτης 11/7/2017




ΠΑΥΛΟΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ, 11.07.2017
 http://politis.com.cy/article/kinimatografontas-tin-kipriaki-ochia-fina

Ξαφνικά η κουλουριασμένη φίνα ανασηκώνεται και καταφέρνει ένα αστραπιαίο δάγκωμα στον φακό του Γιώργου Κωνσταντίνου, ενώ την κινηματογραφούσε.

Μεσημέρι Δευτέρας στο Γέρι. Η θερμοκρασία στους 41˚C και ο ανεμιστήρας απέναντί μας να δουλεύει ασταμάτητα. Γύρω μας, σε γυάλινες προθήκες στους τοίχους του σαλονιού, ορθώνεται μια αυτοκρατορία από όστρακα. Καθόμαστε μπροστά από τον υπολογιστή και χαζεύουμε τους ήρωες των ντοκιμαντέρ του: τις δύο φώκιες που πέτυχε στη Γιαλούσα, το σμήνος των τεσσάρων γυπών στον κόλπο Επισκοπής, μικρές κουκουβάγιες να τρέφονται τη νύχτα με σαύρες, μια υγρή μέρα με περίεργα κοιτάγματα αγρινών, την αετογερακίνα να διατηρεί το περήφανο άπλωμα των φτερών, ακολούθως η φίνα που τινάζεται μέσα στο νερό του ποταμού.

«Το φίδι είναι έξυπνο ζώο;», ρωτώ τον Γιώργο Κωνσταντίνου.

«Είναι, αλλά περισσότερο λειτουργεί βάσει ενστίκτου».


 «Δάγκωμα» φίνας
Ξαφνικά η κουλουριασμένη μπεζ φίνα που συνάντησε στον κορμό του δέντρου νιώθει να απειλείται, σέρνεται ελάχιστα, ανασηκώνεται και καταφέρνει ένα αστραπιαίο δάγκωμα στον φακό του, ενώ κινηματογραφούσε.
Και όμως, για τον ίδιο το συγκεκριμένο δάγκωμα είναι τόσο αθώο σε σύγκριση με αυτό που νιώθει να του έχουν καταφέρει δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς: πάνω από 650 ντοκιμαντέρ για την κυπριακή βιοποικιλότητα, χιλιάδες φωτογραφίες και άλλα τόσα κινηματογραφικά πλάνα, συνεχίζουν να παραμένουν αναξιοποίητα από το κράτος και τους ιδιωτικούς φορείς, στους οποίους κάθε τόσο απευθύνεται. Είναι το προϊόν πείρας 50 χρόνων επαφής με τη βιοποικιλότητα, από έναν άνθρωπο που γνωρίζει πού να βρει και πώς να προσεγγίσει το κάθε τι, σε οποιοδήποτε μέρος της Κύπρου, οποιαδήποτε ώρα και όσο χρειαστεί. Εξάλλου για τον μικρό κύκλο των φυσιοδιφών και ερευνητών της βιοποικιλότητας, ο Γιώργος Κωνσταντίνου είναι ό,τι καλύτερο έχει η Κύπρος στην έρευνα απολιθωμάτων.


Saturday 7 October 2017

Απίστευτες φωτογραφίες και βίντεο κυπριακών φιδιών - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 25/9/2017

Στην Κύπρο συναντούμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών . 11 είδη σαυρών, 2 είδη θαλάσσιων χελωνών, 1 χελώνα γλυκού νερού και 8 είδη φιδιών.

Τα φίδια τα συναντούμε από το υψόμετρο της θάλασσας μέχρι τες ψηλότερες κορυφές του Τροόδους
Από τα 8 είδη φιδιών της Κύπρου τα 3 είναι δηλητηριώδη αλλά μόνο το ένα είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο η φίνα.
Τα 2 δηλητηριώδη που δεν είναι επικίνδυνα είναι η σαΐτα και ο ξυλόδροπης τα οποία είναι οπισθογλυφα δηλαδή έχουν τα δόντια τους στο πίσω μέρος του στόματος τους και με ακίνδυνο δηλητήριο για τον άνθρωπο.


Ο λόγος που έχουν τα δόντια στο πίσω μέρος του στόματος τους είναι για να βάζουν το δηλητήριο τους στο θύμα τους την ώρα που το καταπίνουν και να το παραλύουν, οπόταν σε περίπτωση δαγκώματος δεν μπορούν να διοχετεύσουν το δηλητήριο.
Όλα τα φίδια δεν επιτίθονται στον άνθρωπο εκτός εάν νοιώσουν ότι απειλείτε η ζωή τους, για να σε δαγκώσουν πρέπει να τα πιάσεις, να τα πατήσεις κατά λάθος η να τα πλησίασης πολύ.
Για προστασία από δαγκώματα καλό είναι όταν βρισκόμαστε στους αγρούς να φορούμε ψηλές μπότες και να προσέχουμε που πατάμε.
Σε περίπτωση δαγκώματος από φίνα δεν πανικοβαλλόμαστε και με ήρεμες κινήσεις για να μην δώσουμε την ευκαιρία στο δηλητήριο να κυκλοφορήσει στο αίμα δένουμε το σημείο πάνω από το δάγκωμα όχι πολύ σφικτά για να μην προκαλέσουμε προβλήματα κυκλοφορίας και πάμε στο κοντινότερο νοσοκομείο. 



1 Black Whip Snake (Dolichophis jugularis) - Θερκό  - φωτο Παμπος Χραλαμπους

Όλα τα φίδια είναι ενεργά από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο λόγο του ότι όλα τα ερπετά είναι ψυχρόαιμα, δηλαδή δεν έχουν δική τους θερμοκρασία σώματος οπός τα θηλαστικά η τα πουλιά και παίρνουν την θερμότητα τους από το περιβάλλον που τους χρειάζεται για να είναι ενεργά.
Τον χειμώνα πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Στην Κύπρο λόγο όμως του ήπιου χειμώνα που έχουμε μπορούμε να συναντήσουμε φίδια ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα όταν έχει ηλιόλουστη μέρα.
Τα φιδια είναι πολύ ωφέλιμα για την γεωργία καθώς  ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους αποτελείτε από τρωκτικά που προκαλούν ανυπολόγιστες ζημίες στον άνθρωπο. Έτσι κρατούν τες ισορροπίες της φύσης.
Εκτός από τρωκτικά τρέφονται επίσης με σαύρες, πουλιά, βατράχους ακόμα και αλλά φίδια. Υπάρχει ακόμα και κανιβαλισμός μεταξύ τους, δηλαδή τρώνε και φίδια του δικού τους είδους όπως βλέπουμε στην φωτο. 1 ένα μαύρο φίδι (θερκο) καταπίνει ένα άλλο μαύρο φίδι. 



2  Macrovipera lebetina  Φίνα - Photo by Matt Smith

Τα φίδια ζευγαρώνουν τέλος της άνοιξης αρχές καλοκαιριού και γεννούν τα αυγά τους μέσα του καλοκαιριού τα οποία εκκολάπτονται το φθινόπωρο.
Στο ζευγάρωμα τους είναι ακίνητα με ενωμένα τα σώματα τους.
Πολλές φορές βλέπουμε 2 φίδια να συμπεριφέρονται παράξενα , να τυλίγονται μεταξύ τους και να ανασηκώνονται από το έδαφος σαν να χορεύουν.
Οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι αυτό που βλέπουν είναι μια ιεροτελεστία ζευγαρώματος αλλά αυτό είναι λάθος , στην πραγματικότητα αυτό που βλέπουν είναι μια φιλονικία μεταξύ 2 αρσενικών για εδαφική επικράτεια όπως βλέπουμε στην φωτο. 2, δύο φίνες να φιλονικούν και στην φωτο.  3 δυο μαύρα φίδια να κάνουν το ίδιο. 


3 Black Whip Snake (Dolichophis jugularis) - Θερκό  - φωτο  Neil Sawyer

Η μάχη αυτή  δεν είναι βίαια και έχει ως αποτέλεσμα την επικράτηση του πιο δυνατού και την φυγή του αδύνατου.
Όλα τα φίδια της Κύπρου δεν έχουν μητρικά ένστικτα, γενούν τα αυγά τους στο κατάλληλο σημείο και φεύγουν. Τα αυγά τους έχουν σχήμα ωοειδές άσπρο χρώμα , μαλακά με μεμβράνη χωρίς τσόφλι όπως των πουλιών  και εκκολάπτονται από την θερμοκρασία και υγρασία του περιβάλλοντος. (Φωτο.) 4  



4 Hemorrhois nummifer ( Coin Snake )Δρόπης - φωτο Γιώργος Κωνσταντινου

Αμέσως μετά την εκκόλαψη τα μικρά φιδάκια μπορούν να αυτοσυντηρηθούν.
Όλα τα φίδια της Κύπρου είναι προστατευόμενα δια νόμου αλλά ο νόμος αυτός δεν εφαρμόζετε αφού συχνά βλέπουμε στο διαδίκτυο πολλούς να ποζάρουν με σκοτωμένα φίδια (που οι ίδιοι σκότωσαν) σαν ήρωες χωρίς καμία συνέπια.
Γενικά στην Κύπρο υπαρχή πολύ μεγάλη φοβία για τα φίδια με αποτέλεσμα να τα σκοτώνουν όπου τα συναντήσουν. Φυσικά για αυτό ευθύνονται πολλοί παράλογοι και αναληθής μύθοι που κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά
Πρέπει επιτέλους να μάθουμε να σεβόμαστε το περιβάλλον και όλα τα ζώα του πλανήτη 
Όλα τα ζωντανά έχουν τον σκοπό και τον ρόλο τους όπως και δικαίωμα στην ζωή. 

Πηγή: http://politis.com.cy/article/apisteftes-fotografies-ke-vinteo-kipriakon-fidion

5 Macrovipera lebetina  Φίνα - Photo by Matt Smith

6 Grass snake - Natrix natrix cypriaca Νερόφιδο - φωτο Γιώργος Κωνσταντινου

Τα 8 είδη φιδιών που έχουμε στην Κύπρο είναι
1 Macrovipera lebetina (blunt-nosed viper ) Φίνα – Οχιά
Το μοναδικό επικίνδυνο για τον άνθρωπο
Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.
 (Φωτο) 5 Απίστευτη επίθεση φίνας σε ερωδιό

2 Malpolon insignitus (Geoffroy in Savigny, 1827) Σαΐττα – Σαπίτης
Οπισθόγλυφο – Φέρει δηλητήριο στα πίσω δόντια – Ακίνδυνο για τον άνθρωπο
Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.

3 Cyprus Whip Snake - Hierophis cypriensis (Schätti, 1985) Κυπριακό φίδι
Σε δασικές περιοχές του Τροόδους αλλά φαίνεται πως έχει πιο ευρεία εξάπλωση.
Ενδημικό είδος της Κύπρου. Δηλαδή ζει στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο


 4 Grass snake - Natrix natrix cypriaca (Linnaeus, 1758) Νερόφιδο
Ενδημικό υποείδος της Κύπρου
Είδος που απειλείτε  με εξαφάνιση , το συναντούμε στην λίμνη παραλίμνιου και σε μια μικρή περιοχή στους πρόποδες του Τροόδους
Φωτο 6 νερόφιδο καταπίνει βάτραχο

European cat snake (Telescopus fallax) (Fleischmann, 1831) Ξυλόδροπης, Αγιόφιδο
Οπισθόγλυφο – Φέρει δηλητήριο στα πίσω δόντια – Ακίνδυνο για τον άνθρωπο
Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.

6 Black Whip Snake (Dolichophis jugularis) - Θερκό - Μαύρο φίδι
Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.

7 Hemorrhois nummifer ( Coin Snake ) (Reus, 1833) Δρόπης
Ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους.

Typhlops vermicularis (Merrem, 1799) Τυφλίνος – Ανήλιος
Τυφλό φίδι που ζει κάτω από πέτρες και το χώμα και τρέφετε με αυγά μυρμηγκιών
Το συναντούμε κυρίως σε πεδινές περιοχές