ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 30/5/2018
http://politis.com.cy/article/ta-tria-idi-chelonon-tis-kiprou
Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου
Στην Κύπρο συναντάμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών από τα οποία τα 11 είδη είναι σαύρες, δύο είδη θαλάσσιες χελώνες, μία χελώνα γλυκού νερού και οκτώ είδη φιδιών.
Στον πλανήτη μας συναντάμε 365 είδη χελωνών τις οποίες συναντάμε σε όλες τις ηπείρους και η παρουσία τους στον πλανήτη χρονολογείται πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια.
Οι χελώνες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, τις θαλάσσιες χελώνες (sea turtle), τις χελώνες της ξηράς (tortoise) και τις χελώνες γλυκού νερού (terrapin).
Σε όλες τις θάλασσες του κόσμου συναντάμε επτά είδη θαλάσσιων χελωνών εκ των οποίων τα δύο είδη τα συναντάμε και στην Κύπρο, όπου και αναπαράγονται. Οι χελώνες αυτές είναι η Green sea turtle (Chelonia mydas) πράσινη χελώνα και η Loggerhead sea turtle (Caretta caretta) καρέτα.
Η πράσινη χελώνα είναι μια μεγάλου μεγέθους χελώνα η οποία φτάνει το μήκος των 110 πόντων, μπορεί επίσης να φτάσει τα 160 κιλά και να ζήσει πέραν των 80 χρόνων. Πρόκειται για παμφάγα χελώνα που τρέφεται κυρίως με θαλάσσια φυτά αλλά και με άλλα θαλάσσια ζωικά είδη όταν είναι σε νεαρή ηλικία. Μπορεί να γεννήσει πέραν των 100 αβγών.
Η καρέτα είναι και αυτή μεγάλου μεγέθους χελώνα, όμως μικρότερη από την πράσινη χελώνα με μήκος περίπου 80 πόντους. Μπορούν να γεννήσουν πέραν των 70 αβγών. Ο πληθυσμός της καρέτας είναι σε πολύ πιο καλή κατάσταση από τον πληθυσμό της πράσινης χελώνας.
Και τα δύο είδη γεννούν μέσα σε τρύπες στην άμμο που οι ίδιες ανοίγουν και μετά τη γέννηση των αβγών τα σκεπάζουν με άμμο. Η επώαση διαρκεί σχεδόν δύο μήνες. Η διαδικασία γέννησης των αβγών διαρκεί αρκετά και η επώασή τους γίνεται πάντα τη νύχτα. Και τα δύο είδη κατά την αναπαραγωγική περίοδο γεννούν αρκετές φορές και πάντα στην ίδια παραλία που έχουν γεννηθεί οι ίδιες.
Όπως όλες οι θαλάσσιες χελώνες, ταξιδεύουν πολύ μεγάλες αποστάσεις στους ωκεανούς για αναζήτηση τροφής και για να φτάσουν στους χώρους αναπαραγωγής τους. Τις συναντάμε σε όλους τους τροπικούς και ημιτροπικούς ωκεανούς του κόσμου. Η αναπαραγωγή τους στην Κύπρο ξεκινά κατά τον μήνα Ιούνιο σε μερικές αμμώδεις παραλίες του νησιού μας.
Τα θαλάσσια σκάφη
Εχθροί των θαλάσσιων χελωνών είναι τα ατυχήματα με θαλάσσια σκάφη, τα δίχτυα και τα παραγάδια των ψαράδων, καθώς πιάνονται πάνω και πεθαίνουν από ασφυξία ή η σκόπιμη θανάτωση των χελωνών από ψαράδες επειδή τους καταστρέφουν τα δίχτυα. Σε αρκετές χώρες ευτυχώς όχι στην Κύπρο οι άνθρωποι μαζεύουν τα αβγά των χελωνών για τροφή. Οι χελώνες δέχονται σοβαρή ενόχληση στις παραλίες αναπαραγωγής τις νύχτες, καθώς πολλοί τουρίστες αλλά και ντόπιοι πηγαίνουν για να παρακολουθήσουν τις γέννες τους προκαλώντας σοβαρή ενόχληση, αναγκάζοντας πολλές χελώνες να επιστρέψουν φοβισμένες πίσω στη θάλασσα χωρίς να γεννήσουν. Μεγάλο πρόβλημα στα εκκολαπτόμενα χελωνάκια δημιουργούν τα φώτα που τα αποπροσανατολίζουν και αντί να πάνε στη θάλασσα πάνε αλλού ακολουθώντας τα φώτα. Μια φορά στην Αργάκα τα χελωνάκια έφυγαν από την παραλία ακολουθώντας τα φώτα ενός παραλιακού εστιατορίου και βγήκαν στον αυτοκινητόδρομο όπου ο κόσμος τα μάζεψε και τα έριξε πίσω στη θάλασσα, αλλά αυτά βγήκαν από τη θάλασσα ακολουθώντας ξανά τα φώτα. Κατά την περίοδο αναπαραγωγής των χελωνών απαιτείται επιτήρηση τα βράδια ώστε οι παραλίες αυτές να μην είναι ξέφραγα αμπέλια για τον οποιονδήποτε.
Ένας άλλος μεγάλος εχθρός ειδικά στην Κύπρο αποτελεί η αλεπού που αποδεκατίζει αμέτρητα αβγά και χελωνάκια κάθε βράδυ σκάβοντας τις φωλιές, κάτι που έχω δει με τα μάτια μου. Εχθροί για τα μικρά χελωνάκια αποτελούν επίσης αρπαχτικά πουλιά, φίδια και καβούρια που τα αρπάζουν πριν φτάσουν στη θάλασσα. Ακόμα και να τα καταφέρουν να φτάσουν στη θάλασσα έχουν να αντιμετωπίσουν τα αρπαχτικά της θάλασσας. Από τις χιλιάδες χελωνάκια που εκκολάπτονται ελάχιστα επιζούν και ενηλικιώνονται.
Παμφάγο είδος
Η τρίτη χελώνα της Κύπρου είναι η χελώνα του γλυκού νερού Balkan pond turtle or western Caspian turtle (Mauremys rivulata) γραμμωτή νεροχελώνα η ποταμοχελώνα. Πρόκειται για μεσαίου μεγέθους χελώνα που φτάνει σε μήκος μέχρι 30 εκατοστά. Είναι παμφάγο είδος και τρέφεται με ζωικά και φυτικά είδη και γενικά με ό,τι βρει στο νερό. Ζει σε λίμνες και ποταμούς που έχουν νερό όλο τον χρόνο. Γεννά αργά την άνοιξη μέχρι πέντε αβγά σε τρύπες στο χώμα που ανοίγουν οι ίδιες. Οι περιοχές που ζουν στην Κύπρο είναι ελάχιστες και το είδος κινδυνεύει με εξαφάνιση από τον τόπο μας, καθώς λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας πολλοί βιότοποι της χελώνας αυτής έχουν ξηραθεί και έμειναν χωρίς νερό με συνέπεια αυτές να χαθούν για πάντα από βιοτόπους που ζούσαν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Για τη διάσωση του είδους απαιτείται μετακίνηση πληθυσμού από περιοχές που υπάρχουν αρκετές χελώνες, σε περιοχές με νερό όλο τον χρόνο όπως μεγάλα φράγματα ώστε να εξασφαλιστεί και να διαιωνιστεί το είδος.
Μεγάλος κίνδυνος για τη γραμμωτή νεροχελώνα
Αποτελεί το εισβλητικό είδος χελώνας γλυκού νερού Red-eared sliders (Trachemys scripta) που έχει καταγωγή από τις ΗΠΑ και αποτελούσε πριν μερικά χρόνια ένα δημοφιλές κατοικίδιο για την Κύπρο. Το εμπόριο τους από τα καταστήματα κατοικίδιων τώρα έχει απαγορευτεί από την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά πολλοί φέρνουν παράνομα από τα κατεχόμενα, καθώς εκεί το εμπόριο αυτού του είδους επιτρέπεται. Πολλοί είναι αυτοί που βαρέθηκαν τις χελώνες αυτές και θεώρησαν καλό να τις ελευθερώσουν σε λίμνες με αποτέλεσμα τα ζώα αυτά να εγκλιματιστούν και να αρχίζουν να εκτοπίζουν τη δική μας γραμμωτή νεροχελώνα απειλώντας τη με εξαφάνιση. Ένα δημοφιλές σημείο απελευθέρωσης αυτού του χωροστατικού είδους είναι οι δύο λίμνες στην Αθαλάσσα όπου παλιά υπήρχαν οι γραμμωτές νεροχελώνες και τώρα τις έχουν εξαφανίσει.
Η γραμμωτή νεροχελώνα, η πράσινη χελώνα και η καρέτα είναι είδη προτεραιότητας και προστατεύονται με ιδιαίτερη αυστηρή προστασία από Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΚ και από τον Κυπριακό Νόμο 153(Ι)2003 και έχουν κηρυχτεί ως κινδυνεύοντα είδη από την IUCN.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.
Πηγή: http://politis.com.cy/article/ta-tria-idi-chelonon-tis-kiprou
No comments:
Post a Comment